La Bomba

La Bomba van Mateu Fletxa el Vell (ca. 1481–1553) is een ‘ensalada’, een typisch Spaanse vocale vorm uit de renaissance. Letterlijk een ’salade’; een muzikale vorm die verschillende stijlen, talen, ritmes en sferen door elkaar mengt. Fletxa was er meester in. Het genre combineert sacraal en profaan, ernstig en humoristisch, en vaak ook meerdere talen. Deze mengvorm is theatraal en wordt soms vergeleken met een muzikale mini-opera. Het stuk duurt dan ook ruim 11 minuten!

La Bomba speelt zich af op een stormachtig schip op zee, een allegorie voor het menselijke leven of de morele toestand van de mensheid. De passagiers – de zangers – raken in paniek door het onweer en roepen uit alle macht om redding, bekering en gebed. Uiteindelijk wordt het schip gered door Gods genade, waardoor het werk een moralistische en spirituele boodschap krijgt, ondanks de speelse vorm.

La Bomba is een prachtig voorbeeld van hoe componisten in de Renaissance speels konden omgaan met vorm, inhoud en tekst. Het werk illustreert de culturele bloei van het Spaanse hof in de 16e eeuw en laat zien hoe kunst niet alleen verheven, maar ook levendig, volks en dramatisch kon zijn.

Romancero Gitano                      

In Romancero Gitano brengt de Italiaans-Joodse componist Mario Castelnuovo-Tedesco de poëzie van de Spaanse dichter Federico García Lorca tot leven. De zevendelige compositie, geschreven voor koor en klassieke gitaar, is gebaseerd op Lorca’s Poema del Cante Jondo en ademt de sfeer van het Andalusische zigeunerleven: mysterieus, gepassioneerd en ritmisch geladen.

De combinatie van koor en gitaar is bijzonder en zeldzaam. Castelnuovo-Tedesco, zelf een meester in het schrijven voor gitaar, benut de warme, ritmische klank van het instrument als volwaardige partner van het koor. In zijn muzikale taal vermengt hij klassieke vormen met invloeden uit de Spaanse volksmuziek en flamenco, zonder in letterlijke citaten te vervallen.

Elk deel van de cyclus schildert een ander facet van het Spaanse leven: van ingetogen lyriek tot vurige dansritmes. Romancero Gitano is zowel een ode aan de poëzie van Lorca als een kleurrijk muzikaal mozaïek dat koor en gitaar op expressieve wijze samenbrengt.

Tres canciones de amor

De Catalaanse componist Manuel Oltra (1922–2015) staat bekend om zijn heldere stijl, verfijnde harmonieën en een sterke verbondenheid met de Spaanse muzikale traditie. In Tres canciones de amor – drie korte liederen voor gemengd koor a capella – brengt hij op intieme en poëtische wijze verschillende facetten van de liefde tot leven.

Elke lied zet een andere sfeer neer: tederheid, levendigheid en weemoed. Oltra’s muziek is toegankelijk maar expressief en houdt een subtiele balans tussen invloeden uit de volksmuziek en moderne koorklank. Deze miniatuurcyclus is een voorbeeld van hoe eenvoud en emotionele diepte elkaar kunnen versterken.

Première van een nieuwe compositie

Onze dirigent Eduardo López Cabello schreef een nieuw koorwerk op een gedicht van Gabriela Mistral.

Mistral was het pseudoniem van Lucila Godoy Alcayaga, geboren op 7 april 1889 in Vicuña, Chili, en overleden op 10 januari 1957 in Hempstead, New York, VS. Ze was een Chileense dichteres, diplomaat, opvoedkundige en de eerste Latijns-Amerikaanse vrouw die de Nobelprijs voor Literatuur ontving, in 1945.

Haar werk werd sterk beïnvloed door haar persoonlijke ervaringen, waaronder het verlies van een geliefde en haar diepe verbondenheid met thema’s als moederschap, liefde, natuur en sociale rechtvaardigheid. Ze begon als lerares en ontwikkelde een sterke interesse in hervormingen in het onderwijs. Haar bekendheid als dichteres groeide na het winnen van een nationale poëziewedstrijd in 1914 met het gedicht “Sonetos de la muerte”.

Later vertegenwoordigde ze Chili als consul in diverse landen en werkte ze voor internationale organisaties, waaronder de Volkenbond en de Verenigde Naties. Haar bekendste dichtbundels zijn onder andere “Desolación” (1922), “Ternura” (1924) en “Lagar” (1954).

Gabriela Mistral wordt vandaag de dag herinnerd als een pionier voor vrouwen in de literatuur en diplomatie, en als een krachtige stem voor de armen en onderdrukten in Latijns-Amerika.

Het gedicht La Tierra uit de bundel Ternura (1924) gaat over de diepe verbondenheid tussen de mens en de aarde, in een tedere en spirituele context. De aarde wordt in het gedicht gepersonifieerd als een moederfiguur, een bron van liefde, rust en bescherming. Mistral beschrijft hoe de aarde een slapend kind in zich opneemt, alsof ze het in slaap wiegt en verzorgt. Het beeld van de aarde die het kind in haar schoot draagt benadrukt thema’s als moederliefde, rust na lijden en de natuurlijke cyclus van leven en dood.